6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK), veri sorumluları olarak gerçek veya tüzel kişileri ifade etmiştir. Tüzel kişi tanımına baktığımızda hukuki açıdan insanların yanı sıra kişi olarak kabul edilen, ortak bir amacın gerçekleştirilmesi için ortaya çıkan, hak ve yükümlülüklere sahip olabilen kişi ve mal topluluklarıdır. Tüzel kişiler 2 türdür; Özel hukuk tüzel kişileri, Kamu hukuku tüzel kişileri.
Bu yazımıza konu olan Kamu tüzel kişileri, kamu otoritesine sahip olmakla birlikte kamu görevi ifa eden tüzel kişilerdir. Kamu idareleri, kamu kurum ve kuruluşları, kamu tüzel kişiliğine haizdir. Bakanlıklar, İl Özel İdareleri, Belediyeler, Üniversiteler, Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları (Odalar, Borsalar, Barolar..), YÖK, TRT, RTÜK, Karayolları Genel Müdürlüğü, EPDK, SPK, DSİ, Kamu İktisadi Teşekkülleri, TÜBİTAK vb. kamu hukuku tüzel kişiliğine sahip olan topluluklardır.
KVKK açısından baktığımızda yukarıda örnekleme yoluyla saydığımız kamu tüzel kişileri veri sorumlusu olarak kabul edilmektedir ve kanundan doğan yükümlülükleri yerine getirmek zorundadır. Aydınlatma yükümlülüğü, verilerin hukuka uygun olarak işlenmesini sağlamak, verilere hukuka aykırı olarak erişilmesini önlemek, muhafaza etmek, verilerin işlenmesinde ve korunmasında gerekli denetimi yapmak/yaptırmak, ilgili kişiler tarafından yapılan başvuruları cevaplamak, Kurul’un verdiği kararları yerine getirmek zorundadır.
Tüm tüzel kişiler kişisel verileri işlemeye başlamadan önce Veri Sorumluları Siciline (VERBİS) kayıt olma zorunlulukları bulunmaktadır. Kanun hükümleri ya da Kurul kararları ile istisna tutulan veri sorumlusu tüzel kişiler bu kayıttan muaf tutulmuştur. Ancak şunu unutmamak gerekir ki; kayıt yükümlülüğünden istisna olmak, KVKK’nın diğer yükümlülük içeren hükümlerinden istisna tutulduğu anlamına gelmemektedir.
Kanunun 18/1 Maddesinde, KVK Kurulunun hangi ihlallerde ne kadar cezalar verebileceği belirtilmiştir. Burada bahsedilen ihlaller;
- Aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirilmemesi,
- Veri güvenliğine ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmemesi
- Kurul tarafından verilen kararları yerine getirilmemesi
- Veri Sorumluları Siciline kayıt ve bildirim yükümlülüğüne aykırı hareket edilmesi.
Kamu tüzel kişiliklerinde çalışan kişilerin sorumluluğuyla ilgili ayrıca bir madde Kanuna eklenmiştir. Yukarıda yazılı ihlallerin herhangi bir Kamu tüzel kişiliğinde işlenmesi durumunda Kanun ayrıca bir bildirimde bulunma zorunluluğu getirmektedir. Kanunun 18/3 maddesinde ‘ …eylemlerin kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları bünyesinde işlenmesi halinde, Kurulun yapacağı bildirim üzerine, ilgili kamu kurum ve kuruluşunda görev yapan memurlar ve diğer kamu görevlileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarında görev yapanlar hakkında disiplin hükümlerine göre işlem yapılır ve sonucu Kurula bildirilir’ hükmü yer almaktadır.
Ayrıca, kamu tüzel kişilerinde de Kurul ile irtibatın sağlanması için bir irtibat kişisi atama zorunluluğu bulunmaktadır. Üst düzey yönetici tarafından irtibat kişisi olarak daire başkanı veya üst yönetici seçilir.
